Waarom geven rituelen houvast?

December staat weer voor de deur. Een maand vol met grote rituelen. Van sinterklaas, kerst en oud&nieuw. Grote rituelen die we allemaal kennen zoals de Sint op zijn witte paard, de boom vol ballen en de oliebollen op de laatste dag van het jaar, om er maar een paar te noemen.

Kracht van herhaling

Het was op de voorlaatste dag van het jaar dat ik aan een collega workshop gever vertelde dat ik twijfelde over de workshop bij de vuurcirkel op oudjaarsavond. Ik had dat al verschillende jaren achter elkaar gedaan en dacht dat het misschien tijd zou zijn voor iets anders. Ze reageerde verbaast en wat onthutst en vertelde dat ze het juist zo passend vind om daar elke oude­jaarsavond rondom het vuur te staan met elkaar. En dat ze de herhaling krachtig vind.
Hetzelfde heb ik gehad toen ik in de zomerweken vertelde dat ik na 4 jaar de Godinnenavonden achter mee wilde laten. ‘Wat jammer, zeg, dat kan toch niet, ik kom elke zomer en vind de godinnenavonden het hoogtepunt van de week en nu wil je dat niet meer doen!?’ reageerde Maaike verbaast.

Mooi besef

Beide reacties verrasten mij. Dat had ik niet verwacht, en ook niet zo bekeken. Ik realiseerde me dat het belangrijke rituelen waren geworden. Een mooi besef dat mij raakte. Met beide workshops ben ik verder gegaan. Dus er waren in de zomer weer elke de heerlijke onroerende godinnenavonden voor vrouwen. En zal  er  weer vuur ritueel zijn op oudejaarsavond bij Oud en Nieuw Anders.

Aandacht

Elke cultuur heeft zijn eigen rituelen, antropologen hebben nog nooit een cultuur zonder ritueel gevonden. Rituelen verbinden mensen met elkaar. Rituelen maken gebeurtenissen speciaal. Ze geven aandacht aan levensgebeurtenis die maar een maal plaatsvinden, zoals geboorte, huwelijk, diploma-uitreikingen. Het ritueel tilt de gebeurtenis omhoog en zet de tijd even stil  bij wat er is.

Overzicht

Rituelen brengen ook overzicht in de chaos bij ingrijpende gebeurtenissen zoals bijv. overlijden van een dierbare. Het geeft structuur in de volgorde van wat te doen. Dat biedt houvast. En de rituelen geven de mogelijkheid om te samen iets te doen, te beleven en steun te vinden bij elkaar.

Verbinding

Rituelen zijn verbindend. Als je samen met anderen een ritueel uitvoert ben je samen bezig met hetzelfde. Bijvoorbeeld samen eten, een verjaardag vieren of met elkaar naar een sportwedstrijd kijken.

Groot en klein

Naast de grote rituelen zijn er ook de kleinere dagelijkse rituelen zoals het verhaaltje-voor-het-slapen-gaan, de begroetingen bij thuiskomst, samen eten of andere persoonlijke gebaren.

Betekenisvol

Onze behoefte aan rituelen is groot, maar door individualisme en door afschaffing van starre en verplichte tradities vallen er ook veel weg. Er ontstaan ook nieuwe rituelen of oude verloren gewoontes worden in een nieuw eigentijds jasje gestoken. Het is de kunst om (nieuwe)betekenisvolle rituelen een plaats te geven om zo verschillende momenten en gebeurtenissen van het leven mooier en zinvoller te maken.